Świadczeniami rodzinnymi są:
- zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego
- świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy
- jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka tzw. becikowe
- zapomoga z tytułu urodzenia dziecka w wypłacana przez gminy o ile zostanie przyjęta odpowiednia uchwała Rady Gminy.
Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych do zasiłku rodzinnego przysługują następujące dodatki:
- z tytułu urodzenia dziecka
- korzystania z urlopu wychowawczego
- samotnego wychowania dziecka
- kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
- rozpoczęcia roku szkolnego
- podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania
- wielodzietności
Zasiłek rodzinny
Przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka;
- osobie uczącej się, (oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, nie pozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).
jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 754,00 zł, a w przypadku rodzin wychowujących niepełnosprawne dziecko 844,00 zł.
Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub:
- 21 lat jeśli dziecko uczy się w szkole (nie dotyczy studiów)
- 24 lat, jeśli dziecko uczy się w szkole lub szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniem niepełnosprawności
Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:
- 89,00 zł. na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia
- 118,00 zł. na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia
- 129,00 zł. na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się:
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie ;ub w pieczy zastępczej
- jest w rodzinie zastępczej
- zawarło związek małżeński
- a także gdy pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie
Zasiłek rodzinny nie przysługuje osobie samotnie wychowującej dziecko, jeżeli:
- nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka, od drugiego z rodziców dziecka, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje
- ojciec dziecka jest nieznany
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
Za osobę samotnie wychowującą dziecko uznaje się:
pannę, kawalera, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, wdowę lub wdowca, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
Przysługuje:
matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Dodatek ten przysługuje również opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu tego dziecka. Dodatek przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko. Przedmiotowy dodatek przysługuje,jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim. Zapis nie dotyczy osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka.
Dodatek z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego
Przysługuje:
Matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu, jeżeli przebywa na urlopie wychowawczym a dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką nie dłużej niż przez okres :
- 24 miesiące kalendarzowych
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności.
Dodatek przysługuje w kwocie 400,00 zł miesięcznie, dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień.
Dodatek nie przysługuje jeżeli osoba:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy
- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego
- dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w specjalnym ośrodku szkolno – wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje:
Samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
- drugi z rodziców dziecka nie żyje;
- ojciec dziecka jest nieznany;
- powództwo o ustalenie alimentów od drugiego z rodziców zostało oddalone
- osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją
Wysokość dodatku:
185,00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 370 zł na wszystkie dzieci.
W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwota dodatku wynosi 265,00 zł, nie więcej niż 530,00 zł.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Przysługuje:
matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
- do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności;
- powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Wysokość dodatku:
- 80,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
- 100,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Przysługuje:
- matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego.
- dodatek przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne
- dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego lub rocznego przygotowania przedszkolnego, w wysokości 100,00 zł na dziecko
- wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne
- wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpatrzenia.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Przysługuje:
matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
- w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności – w wysokości 105 zł miesięcznie na dziecko albo
- w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej – w wysokości 63 zł miesięcznie na dziecko.
Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca.
Dodatek dla rodzin wielodzietnych
Przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka.
Dodatek przysługuje na trzecie i kolejne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego w wysokości 90 zł/mies. na każde dziecko uprawnione. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka tzw. becikowe przysługuje w wysokości 1.000,00 zł na jedno dziecko (jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1.922,00 zł).
Świadczenia opiekuńcze
Świadczenie pielęgnacyjne
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
- matce albo ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka, (który wystąpił o jego adopcję)
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, (np: dziadkowie dziecka)
- innym osobom (pod warunkiem, że same nie mają znacznego stopnia niepełnosprawności), na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny,
jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – pod warunkiem, że niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Osobom, o których mowa w pkt 4, (innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki), przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
- rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- nie ma osób, wymienionych w pkt 2 i 3( tj. opiekuna faktycznego dziecka, osoby będącej rodziną zastępczą spokrewnioną), lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;osoba wymagająca opieki:
- pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
- na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
- członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
- na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
- na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
- świadczenia pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 620,00 zł miesięcznie.
Specjalny zasiłek opiekuńczy
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty – 623,00 zł.
Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki, uważa się dochód następujących członków rodziny:
w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
- osoby wymagającej opieki,
- rodziców osoby wymagającej opieki,
- małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
- osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
- pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-d, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia , z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz;
w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
- osoby wymagającej opieki,
- małżonka osoby wymagającej opieki,
- osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
- pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-c, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia ,z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
W przypadku gdy prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na osobę znajdującą się pod opieką opiekuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie zastępczej spokrewnionej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887 i Nr 288, poz. 1690 oraz z 2012 r. poz. 579), uwzględnia się dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby wymagającej opieki.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 520,00 zł miesięcznie.
Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:
osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
- podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
- legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osoba wymagająca opieki
- została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
- na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
- członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
- na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
- na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Przy ustalaniu prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu weryfikacji okoliczności dotyczących spełniania warunków do przyznania tego świadczenia. Wywiad ten będzie aktualizowany co 6 miesięcy oraz w każdej sytuacji, gdy zaistnieją wątpliwości co do spełniania warunków do jego przyznania.
Wnioski o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego – można otrzymać w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej.
Zasiłek pielęgnacyjny
Przyznaje się go w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osobie, która ukończyła 75 lat.
Przysługuje on także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.
Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153 zł miesięcznie.
Do wniosku ustalającego prawo do zasiłku pielęgnacyjnego należy dołączyć następujące dokumenty:
- dokument tożsamości osoby ubiegającej się o świadczenie,
- akt urodzenia dziecka, w przypadku gdy zasiłek pielęgnacyjny jest wnioskowany na dziecko,
- orzeczenie o niepełnosprawności bądź stopniu niepełnosprawności